مجتمع‌های تجاری از ارکان کلیدی در ساختار شهری دنیای مدرن هستند. این ساختارهای شهری به شکل مراکز خرید چند منظوره طراحی می‌شوند تا بتوانند حجم قابل توجهی از بازار تجاری هر منطقه شهری را در دست داشته باشند. مجتمع تجاری چیزی فراتر از چند واحد مغازه و یا فضایی متنوع برای فروش کالاهایی خاص است. چنین فضایی می‌تواند آوردگاه فرهنگی و اجتماعی تا فضایی پویا در تبادلات اقتصادی و چرخه تجاری مناطق شهری باشد. ساخت مجتمع تجاری در فضاهای شهری متداول است. اما این ساختمان‌های تجاری روش‌های طراحی خاص خودشان را دارند.
مشاوره رایگان طراحی و تجهیز سالن کنفرانس و همایش
اگر به دنبال شرکتی معتبر و متعهد با رزومه درخشان برای طراحی و تجهیز سالن کنفرانس و همایش خود هستید ، توسعه مهندسی نیکان در خدمات شماستتاریخچه طراحی و ساخت مجتمع تجاری
طراحی و ساخت مجتمع تجاری قبل از آنکه آوردگاه هنر معماری باشد، کاملاً تحت تأثیر نیاز مصرف‌کنندگان و حتی واحدهای تجاری فضا قرار می‌گیرد. در ابتدای پروژه‌های طراحی مجتمع تجاری اطلاعات واضحی از نوع کاربری واحدهای تجاری مجتمع وجود ندارد.
در فاز مقدماتی برای طراحی سازه تجاری هنوز از مالکین اصلی و نوع فروشگاه‌های آن اطلاع نداریم. اما وقتی دورنمای مناسبی از پتانسیل تجاری مجتمع داشته باشید، به راحتی می‌توانید فضای کسب و کارهای آینده مجتمع را پیش بینی کنید و به فراخور این کسب و کارها الگوهای مناسب طراحی و ساخت پاساژ را در پیش بگیرد.
گروه فرلی دیزاین پروسه طراحی و ساخت مجتمع تجاری را در چهار مرحله اساسی برنامه‌ریزی می‌کنند. طی شدن اصولی و قدم به قدم این چهار مرحله ضامن موفقیت تجاری ساختمان در آینده‌ای نزدیک است. این مراحل مجموعه تعاریف و دستورالعمل‌هایی است که ما را به اهداف طراحی و ساخت پاساژ و یا مرکز تجاری نزدیک‌تر خواهد کرد. به هر صورت هر فضای تجاری برای عرضه تیپ خاصی از کالاها طراحی خواهد شد و تمامی آنها به جذب مشتریان خاصی از اقشار گوناگون جامعه تمرکز خواهند کرد. قاعدتاً معماری ساختمان در مراحل طراحی مجتمع تجاری، سنگ بنای تجارتی درست است.
در ادامه به چهار مرحله از الگوی طراحی و ساخت مجتمع تجاری اشاره می‌کنیم.
قدم اول؛ الگوی تعریف بازار
بسیاری از مراکز خرید فضاهایی شکست خورده هستند. فضاهایی که در بی‌تفاوتی مردم نمی‌توانند آورد تجاری مناسبی داشته باشند. برای چنین شکست‌هایی دلایل زیادی وجود دارد. اما یکی از مهم‌ترین دلایل قطعاً نابسامانی در طراحی فضاهای تجاری ساختمانی است. به نوعی وقتی تعریف معمار از بازار هدف اشتباه باشد، نمی‌تواند چیدمان مناسبی از طراحی فضاهای تجاری مجتمع را سامان‌دهی کند.
صنعت خرید فضایی کاملاً رقابتی است. مغازه‌داران و فروشندگان در مرکز این جریان رقابتی حضور دارند. آنها همیشه در تکاپوی دسترسی به محیط فروش بهتر هستند. در آن‌سوی میدان نیز خریداران نقش بازی می‌کنند. خریداران چرخ‌های محرک صنعت خرید می‌باشند که سخت‌گیرانه به دنبال فضای خرید جذاب، ساده، دم دستی و البته زیبا می‌گردند. اما فراتر از تمامی این نکات نگاه خریداران در پیدا کردن بازارهایی جذاب و تعامل محور است. تفاوت مجتمع تجاری موفق با مجتمع شکست ناموفق در همین نکته است. چرا که مجتمع تجاری موفق، ارتباط مؤثر و تعاملی سازنده با خریداران ایجاد می‌نماید. ماجرایی که در الگوهای تعریف بازار خلاصه شده است.
معیارهای ساخت و طراحی مجتمع تجاری
مسائل متعددی از طراحی و ساخت مجتمع تجاری در ایجاد بازار نقش بازی می‌کنند. چگونگی استراتژی ساخت و اجرای مجتمع، اندازه طبقات، تعداد طبقات، اندازه واحدهای تجاری، الگوی چیدمان واحدهای تجاری، حضور واحدهای فروشگاهی شکل، معماری بنا، طراحی نمای ساختمان و… همه و همه در خلق بازار تأثیرگذار هستند. معماری که نتواند مجتمع را به بازاری پویا تبدیل کند، قاعدتاً نمی‌تواند انتظارات تجاری مالکان آن را تأمین نماید. در خدمات ساخت مجتمع تجاری به چگونگی خلق بازار می‌اندیشیم. برای این منظور چند معیار کلیدی را مد نظر قرار خواهیم داد.
بررسی موقعیت مکانی مجتمع و پتانسیل خلق و تثبیت بازار
بررسی پتانسیل‌های اقتصادی ناحیه
بررسی بازارهای رقیب در ناحیه
بررسی بازخوردهای تجربی از ساکنین منطقه
تجزیه و تحلیل توان مالی مصرف کنندگان، میزان مصرف آنها و همچنین نیازهایی که دارند.
قدم دوم؛ طراحی چیدمان و چگونگی ترکیب واحدهای تجاری
پس از آنکه مراحل ارزیابی مقدماتی سپری شد و توانستیم دورنمای مناسبی از فرصت‌های تجاری منطقه داشته باشیم، بهتر و حرفه‌ای‌تر می‌توانیم به قدم دوم یعنی توسعه فیزیکی مجتمع تجاری بپردازیم.
در این مرحله با شاخص‌های متعددی مواجه هستیم. بهره برداری واحدهای تجاری اصلی‌ترین شاخص ارزیابی مراحل ساخت پروژه است. در این‌باره به بررسی پتانسیل فروش هر واحد تجاری، مقدار قیمت هر مترمربع واحدهای تجاری و در نهایت حد ظرفیت برگشت سرمایه در ساخت مجتمع تجاری می‌پردازیم. هدف از طراحی چیدمان واحدها رسیدن به بهترین الگو است تا بتوانیم آنها را به حداکثر ارزش افزوده نزدیک کنیم.
در یک مجتمع تجاری بزرگ با انواع فضاها و واحدهای تجاری و فروشگاه‌ها مواجه هستیم. هر مجتمع تجاری تلفیقی است از کنار هم قرار گرفتن واحدهای تفریحی در کنار واحدهای فروشگاهی. گاهی واحد تفریحی به تنهایی مقصد اصلی است و خود باعث خرید هرازگاهی واحدهای تجاری و فروشگاهی می‌شود. گاهی هم حضور توده مردم در یک فضای کاملا تجاری، باعث جذب آنها به سمت واحدهای تفریحی خواهد شد. در طراحی و چیدمان واحدهای مجتمع تجاری باید این الگوها را پیش بینی کنیم. اینکه مجتمع پتانسیل داشتن چه نوع فضای تأثیرگذاری دارد؟ آیا یک واحد تفریحی قدرتمند می‌تواند پتانسیل تجاری واحدهای فروشگاهی را ارتقاء بخشد و اگر این‌طور است، این فضای تفریحی چگونه و در کجای مجتمع تجاری قرار بگیرد؟
الزامات فضاهای مجتمع تجاری
مردم در داخل مجتمع‌های تجاری حضور دارند و پس از مدتی پرسه زدن در سطح فروشگاهی خسته می‌شوند. وجود فضاها مانند سینما، رستوران‌ها، فست فودها، محل بازی کودکان و… آنها را ترغیب می‌کند که مدت زمان بیشتری را در فضای مجتمع سپری کنند.
در این میان پیش بینی چگونگی جانمایی فروشگاه‌ها مانند واحدهای عرضه لباس، زیورآلات، لوازم خانگی و حتی آثار هنری در کنار فضاهای تفریحی اهمیت زیادی دارد. این جانمایی الگوهای متفاوتی دارد. در برخی مجتمع‌ها به دنبال ایجاد فضایی مستقل از واحدهای تجاری و تفریحی هستیم و در برخی از آنها حضور توأمان را مؤثرتر می‌دانیم. همه این ماجرا در چگونگی جانمایی واحدهای تجاری و تفریحی به بررسی الگوی جمعیت، میزان تقاضا و حتی پتانسیل‌های فرهنگی و نوع واحدهای تجاری تا نوع فضاهای تفریحی مجتمع بستگی دارد. با تمام این تفاصیل برای طی شدن قدم دوم دستورالعمل‌های زیر مطرح است.
تدوین استراتژی برای طراحی فعالیت‌های مهیج و ترغیب کننده
جانمایی مناسب فضاهای فروشگاهی در کنار فضاهای تفریحی و رفاهی
طراحی مسیرهای حرکتی مردم برای حضور هر چه بهینه‌تر در فضای مجتمع تجاری
ایجاد بستری یکپارچه از تمامی فضاهای مجتمع تجاری به شکلی که مراجعین احساس دوگانگی در هیچ فضای مجتمع نداشته باشند.
قدم سوم؛ تدوین دورنمای اقتصادی پروژه
ساخت مجتمع تجاری به صرف طراحی واحدها و تمام کردن الگوی معماری در چگونگی چیدمان واحدهای فروشگاهی و تفریحی تمام نمی‌شود. چرا که تازه زمان آن رسیده است که دورنمای اقتصادی از فعالیت‌های تجاری مجتمع داشته باشیم. برای طراحی مجتمع تجاری به اطلاعات مفیدی مانند ساختار جمعیتی منطقه، سطح درآمد مردم منطقه و همچنین نیازها و رقبای حاضر در منطقه نیاز داریم. اما این اطلاعات برای آغاز طراحی پروژه مناسب هستند. در ادامه باید مسیر اقتصادی مجتمع تداوم پیدا کند و حتی هر روز بر توانمندی‌های آن افزوده شود. لذا به اطلاعات تکمیلی مانند شناخت سلایق، حجم تقاضاها و حتی عادات خرید مشتریان نیاز داریم.
وقتی از سلایق و عادات خرید مردم منطقه اطلاع داشته باشید، بهتر می‌توانید برای حضور واحدهای تجاری تصمیم‌گیری کنید. در نهایت حرفه‌ای‌تر می‌توانید فضای مجتمع تجاری را برای فعالیت چنین واحدهایی را طراحی نمایید.
طراحی تجاری ممکن است برای فروشگاهی در مکانی خاص مناسب باشد؛ اما همان طراحی در مکانی دیگر اصلاً مناسب آن فروشگاه با همان سبک فعالیت یکسان نباشد. وقتی بتوانید دورنمای اقتصادی مناسبی از فعالیت مجتمع داشته باشید، قاعدتاً می‌توانید برای مدت‌ها در نگاه مردم منطقه تأثیرگذار باشید و باعث جذب آنها شوید.
استراتژی ساخت مجتمع تجاری
تدوین استراتژی‌های اقتصادی در چگونگی ساخت مجتمع تجاری ماجرای ساده‌ای نیست. گاهی حضور ناهمگون واحد تجاری در یک مجتمع باعث عدم استقبال همگان است. در تدوین خدمات طراحی و ساخت پاساژ به این موضوعات پرداخته می‌شود. موضوعاتی از قبیل:
- چگونگی طراحی مجتمع برای ترکیب فروشگاه‌ها و مغازه‌ها در کنار یکدیگر
- چگونه از امکانات و ویژگی‌های جذاب در داخل مجتمع استفاده شود.
- چگونه بتوانیم از الگوی جمعیت منطقه برای جذب حداکثری مراجعین مجتمع استفاده کنیم.
دورنمای اقتصادی به منزله تداوم حضور مشتریان در فضای مجتمع تجاری است. به عنوان مثال مجتمعی را تصور کنید که در وسط شهر و فضایی شلوغ دایر شده است. اگر این مجتمع از خدمات مناسب پارکینگ خودرو و دسترسی ساده و سریع از پارکینگ تا فضای تجاری مجتمع برخوردار نباشد، آیا می‌تواند در درازمدت مردم را جذب نماید؟ واقعاً چه کسی برای بار دوم از خدمات مجتمع تجاری که فضای پارکینگ مناسبی ندارد، استفاده می‌کند؟
قدم چهارم؛ تدوین و برنامه‌ریزی مراحل اجرایی ساخت مجتمع تجاری
در قدم نهایی باید به پتانسیل‌های اجرای سایت برای ساخت مجتمع تجاری بپردازیم. در عموم پروژه‌ها کارفرما صاحب زمین است. اما در برخی از پروژه‌ها سرمایه‌گذار قصد ساخت مجتمع تجاری دارد و حالا باید یک بستر مناسب را تهیه نماید. در هر دو صورت طراحی مجتمع تجاری باید متناسب با پتانسیل‌های آن باشد. در واقع تأمین خواسته‌های کارفرما امری بدیهی است؛ اما گاهاً لازم است تا فعالیت مجتمع تجاری با توجه به مقدار مساحت زمین و همچنین کشش بازار منطقه تدوین شده باشد.
نوع مرکز خرید کاملاً وابسته به الگوی طراحی آن دارد. روش طراحی و ساخت مجتمع تجاری برای مراکز خرید محلی کاملاً متفاوت از مراکز خرید تفریحی و تجاری و حتی مراکز خرید منطقه‌ای است. در عین حال برخی مراکز خرید با هدف نمایش و مد، خدمات تفریحی و توریستی، واحدهای فروشگاهی غذایی، صنعتی و یا هنری و حتی مراکز بزرگ چندگانه و شاید بازاری تمام عیار طراحی می‌شوند.
الگوی طراحی مراکز خرید
هر الگوی طراحی مراکز خرید باید با توجه به پتانسیل فضا، مقدار زمین سایت و کشش مردم منطقه صورت بگیرد. در تدوین و برنامه‌ریزی مراحل اجرایی ساخت مجتمع تجاری به نکات زیر می‌پردازیم.
- بررسی جمعیت و نحوه دسترسی آنها تا فاصله آنها از مرکز خرید
- شکل دسترسی به مرکز خرید
- اندازه ساختمان مجتمع تجاری، طراحی و نما تا چگونگی نمایش آن
- بررسی نحوه دسترسی مجتمع به امکاناتی مانند آب، برق و گاز که در صورت نیاز تمهیدات ویژه صورت بگیرد.
- بررسی محیط اطراف پروژه، ساختمان‌ها در همسایگی مجتمع تجاری و…
تمامی این موارد الگوی مراحل اجرایی ساخت مجتمع تجاری را تدوین خواهند کرد. در انتها پس از طی شدن این قدم‌های کلیدی است که می‌توانیم ساختمانی کاملاً تجاری شده با واحدهای مناسب اقتصادی و فروشگاهی داشته باشیم.
بهترین شرکت خدمات طراحی مجتمع تجاری
در گروه فرلی دیزاین به پتانسیل‌های هر پروژه طراحی مجتمع تجاری در چگونگی پیاده‌سازی این چهار مرحله می‌پردازیم تا در نهایت بتوانیم یک معماری مناسب از چیدمان کلی فضا، نمای ساختمان و طرح‌بندی واحدهای تجاری تدوین کرده باشیم. الگویی که قطعاً چه در نظر سرمایه‌گذار و چه در نظر مشتریان مورد توجه جدی قرار می‌گیرد.