ملاحظات فنی برای طراحی ویژه سالن مانیتورینگ

اتاق مانیتورینگ چیست؟

اتاق مانیتورینگ مکان پایش دائمی‌ فضاهای متنوع هر ساختمان است. معمولا برای تامین امنیت و همچنین تداوم مدیریت هر ساختمان از فضای اتاق مانیتورینگ استفاده می‌کنند. اطلاعات تصویری و صوتی تمامی‌ دوربین‌های مداربسته ساختمان به این اتاق ارسال می‌شود. در این اتاق تعدادی مانیتور نصب است و در هر مانیتور اطلاعات تصویری یک یا چند دوربین مداربسته از فضا‌های محوطه داخل و خارج ساختمان نمایش می‌گذارد. از اطلاعات تصویری مانیتور‌های این اتاق برای اطلاع از تمام فعالیت‌های ساختمان و همچنین کنترل‌های لازم برای مدیریت مناسب استفاده می‌شود.
این اتاق فضایی کوچک با تعداد زیادی صفحه نمایش است. اما فضایی با طراحی تخصصی و کاملا برجسته از دیگر فضا‌های ساختمان می‌باشد. این اتاق دارای امکاناتی مانند برق اضطراری، سیستم تهویه کارآمد و گا‌ها مستقل از دیگر بخش‌‌های ساختمان به همراه نصب تجهیزات سرمایشی و گرمایشی مناسب و حرفه‌ای است. از آنجا که سالن مانیتورینگ محل جمع آوری اطلاعات دوربین‌های مدار بسته است، عملا فضایی حساس با کاربردی کلیدی در کنترل و مدیریت ساختمان می‌باشد.
طراحی اتاق مانیتورینگ با اهداف گوناگون صورت می‌گیرد. اهداف امنیتی مهمترین کاربرد این اتاق‌های فرمان است. اما سیستم مانیتورینگ سالن کنفرانس که موضوع اصلی مقاله ما است، بیشتر برای اهداف کنترلی و مدیریتی طراحی می‌شود. در برگزاری همایش‌‌ها، هر سالن کنفرانس میزبان تعداد مدعوین بسیار زیادی است. لذا نیاز به طراحی اتاق مانیتورینگی دارند که بر تمام فضا‌های سالن مسلط بوده و حضور مناسب و شایسته تمام مدعوین را تحت کنترل و پایش داشته باشند.

کلیاتی از طراحی اتاق مانیتورینگ

اتاق مانیتورینگ برای پایش دائمی‌ فضاهای مختلف ساختمان طراحی می‌شود. حتی در حین برگزاری همایش‌ها در سالن‌های کنفرانس و آمفی تئاتر نیز باید برای مدت طولانی از ابتدا تا انتهای جلسه پایش کاملی از تمامی‌ فضا‌ها داشته باشیم. بنابراین لازم است تا اپراتور سالن مانیتورینگ برای مدت طولانی با هوشیاری کامل در این فضا حاضر باشد.

اصول طراحی اتاق مانیتورینگ ایده‌آل

به صرف نصب چند مانیتور و اتصال آنها به دوربین‌های مداربسته طراحی اتاق مانیتورینگ انجام نمی‌شود. این اتاق باید مرکز کنترل و پایش دائمی‌ فضاهای ساختمان و تمامی‌ فضا‌های سالن کنفرانس باشد.
شاید برای مانیتورینگ یک دوربین مداربسته با چالش جدی مواجه نباشیم و بتوانیم آن را در قاب یک صفحه نمایش کوچک تمام کنیم. اما برای مانیتورینگ تعداد زیاد دوربین مداربسته نیاز به ملاحظات حرفه‌ای از طراحی اتاقی کارآمد داریم. در سالن مانیتورینگ ایده‌آل با کمترین تعداد اپراتور‌ها حداکثر پایش ممکن صورت می‌‌گیرد. در طراحی حرفه‌ای دورنمای ما چیدمان مانیتور‌ها برای کمترین اپراتور‌ها است.
از طرفی اپراتور سالن مانیتورینگ باید با کمترین جابجایی، تمامی‌ نمایشگر‌ها را رصد کند. اگر قرار باشد تا برای رصد هر نمایشگر یکبار از صندلی خود بلند شود، کار کردن آنها سخت، غیر اصولی و کم دقت می شود. در اتاق مانیتورینگ ایده‌آل اپراتور‌ها نیاز به کمترین جابجایی دارند.
تحت شرایط اید‌ه‌ال هر سالن مانیتورینگ باید در عین راحتی کارکنان فضایی امن با تسلط کامل کارکنان باشد. این فضا باید کارایی اپراتور‌ها را افزایش و باعث عدم هوشیاری آنها نشود.

استانداردهای ارگونومیک در سالن مانیتورینگ

سالن مانیتورینگ مرکز عملیاتی هر سازمان است. حتی در برگزاری سالن‌های همایش و اتاق‌‌های کنفرانس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. این سالن محل بازرسی، کنترل، پایش و انجام هر تصمیم عملیاتی است. بنابراین کارکنان این فضا باید به بالاترین سطح راندمان کاری رسیده باشند. در جانمایی هر بخش این اتاق، رعایت استانداردهای ارگونومیک الزامی‌ است.
استانداردهای ارگونومیک به روش استفاده آسان و مفید افراد از وسایل اشاره می‌کند. در این استاندارد‌ها به دنبال بالاترین راندمان کار همراه با کمترین خستگی و زحمت هستیم. شکل و نوع اتاق مانیتورینگ به همراه چگونگی چیدمان و جانمایی صفحه نمایش‌ها تاثیری مستقیم در عملکرد اپراتور‌ها می‌‌گذارد. تا جاییکه حتی می‌‌تواند عملکرد آنها را در مرز دقت و خطا جابجا کند. اگر ملزومات سالن مانیتورینگ طراحی ارگونومیک نداشته باشد، باعث سردرگمی‌ و کلافگی اپراتور می‌‌شود. این کلافگی در نهایت به خطای او حین حساس‌ترین کار یعنی پایش فضاهای ساختمانی می‌‌انجامد.
اپراتور در فضای غیر ارگونومیک به سرعت عصبی شده و یا تحت تاثیر خستگی زیاد، آرامش خود را از دست می‌دهد. محیط غیر ارگونومیک سالن مانیتورینگ باعث استرس و حتی عدم تصمیم گیری درست اپراتور می‌شود. شرایطی که گاهاً نظم و مدیریت مجموعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

نکات ارگونومیک برای طراحی اتاق مانیتورینگ شامل موضوعات زیر می‌شود:

• از صندلی‌های اداری با طراحی ارگونومیک در اتاق مانیتورینگ استفاده شده باشد. منظور از ارگونومیک بودن، استفاده از صندلی راحتی نیست. بلکه استفاده از صندلی‌های راحت با تنظیمات مناسب از نوع چرخ دار که باعث افزایش تسلط اپراتور‌ها خواهد شد.
• تمامی‌ مانیتور‌ها باید طبق استاندارد، نصب شده باشند. هر اندازه مانیتور بزرگتر است، باید فاصله آن از پشت میز کار اپراتور نیز طولانی‌تر باشد. استفاده از مانیتور کوچک در فاصله دور از میز کار و یا حضور مانیتور بزرگ در فاصله‌ی نزدیک به میز کار باعث عدم تمرکز و دقت اپراتور‌ها می‌شود.
• روشنایی و نورپردازی اتاق از درجات استاندارد مناسب برخوردار باشد. سالن مانیتورینگ باید از روشنایی کامل برخوردار باشد. این روشنایی باید در تمام فضای اتاق حضوری یکدست داشته باشد. در عین حال به شکلی نباشد که باعث انعکاس نور لامپ‌ها در صفحه نمایش‌ها شود.

طراحی ابعاد و فضای سالن مانیتورینگ

سالن مانیتورینگ یک اتاق کوچک برای جانمایی چند صفحه نمایش نیست. این فضا قرار نیست شبیه به یک دخمه برای حضور خشک اپراتور همیشه خسته باشد. ابعاد سالن مانیتورینگ باید فضایی کافی برای جانمایی تمامی‌ تجهیزات و حضور مفید کارکنان و رفت و آمد ساده آنها باشد. یکی از مهمترین ملاحظات در طراحی سیستم مانیتورینگ سالن کنفرانس و یا هر اتاق مانیتورینگ دیگر چگونگی جانمایی صفحه نمایش‌ها در کنار میز کار و استفاده بهینه از فضا می‌باشد.
طراحی اتاق به شکل نامتوازن، فشرده، تودرتو با محل محدود رفت آمد پرسنل از کارایی اتاق مانیتورینگ می‌‌کاهد. قطعاً نشستن طولانی مدت افراد در اتاق‌های کوچک با فضای محدود سلامت جسم و روان کارکنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یکی دیگر از نکات مهم طراحی فضا و ابعاد سازی در سالن مانیتورینگ، سادگی برای استفاده از تجهیزات و ابزار‌های ایمنی است. مثلاً اپراتور‌ها به راحتی و با سرعت توان دسترسی به کپسول‌های اطفای حریق را داشته باشند.
از طرفی لازم است تا در طراحی ابعاد و فضاسازی اتاق مانیتورینگ آینده‌نگری لازم نیز صورت بگیرد. به شکلی که در صورت گسترش کار و نصب تعداد دوربین‌های بیشتر، امکان نصب و راه اندازی صفحه نمایش‌های بیشتر با جانمایی ارگونومیک فراهم باشد.

اهمیت طراحی ورودی و خروجی اتاق مانیتورینگ

جانمایی درب ورودی و یا جانمایی نمایشگر‌ها نسبت به درب ورودی اتاق مانیتورینگ نیز از موضوعات کلیدی است. موقعیت درب ورودی باید به شکلی باشد که رفت و آمد باعث اختلال کار اپراتور‌ها نشود. ورود یا خروج هر کارمند باعث بهم خوردن موقعیت و تسلط کارمندان دیگر نباشد. از طرفی هر کارمند دارای یک فضای شخصی شده باشد تا با خیال راحت‌تری بتواند وظایف کنترلی خود را به درستی انجام دهد.

ملاحظات نصب نمایشگر‌های سالن مانیتورینگ

• اندازه مانیتور‌ها باید به نسبت سطح جزئیات نمایش انتخاب شود. هر اندازه جزئیات نمایش بیشتر باشد، نیاز به مانیتور‌های بزرگتر با وضوح تصویر بهتر داریم.
• فاصله اپراتور از صفحه نمایش بسته به بزرگی مانیتور‌ها در حدی استاندارد باشد. نصب صفحه نمایش در فاصله دور باعث کاهش تسلط و فاصله نزدیک باعث خستگی چشم پراتور‌ها می‌شود. فاصله مانیتور‌های حادثه بسته به نوع و اندازه آنها از حدود ۰.۵ الی ۱.۵ متر است. مانیتور‌هایی که برای نظارت تصاویر از نزدیک هستند را مانیتور حادثه می‌‌گویند. این مانیتور‌ها معمولاً در سایز‌های ۹ الی ۱۶ اینچی هستند. مانیتور‌های مجموعه‌ای در فاصله بیشتری از اپراتور با ابعاد بزرگتر در اندازه‌‌ی ۱۷ الی ۲۸ اینچی نصب می‌شوند.
• محل نصب مانیتور‌ها نباید باعث نشستن ناصحیح اپراتور‌ها شود. مانیتور‌ها معمولاً بر روی دیوار نصب می‌شوند. اما در صورت لزوم و با رعایت فاصله می‌توان آنها را روی میز نصب نمود. به هر صورت نحوه نصب نباید باعث دیدبانی اپراتور در وضعیت نشستن ناصحیح باشد.
• محل نصب مانیتور باید به شکلی باشد که اپراتور مجبور به بالا آوردن بیش از حد سر نشود. ارتفاع زیاد مانیتور باعث خستگی عضلانی اپراتور می‌شود.
• معمولا از دو یا سه مانیتور حادثه روی میز کار استفاده می‌شود تا اپراتور حین پایش کلی فضا از مانیتور‌های اصلی دقت بالاتری در کار با مانیتور‌های حادثه داشته باشد.
• از مانیتور‌های مجموعه‌ای در فضاهای بزرگ استفاده می‌شود. این مانیتور‌ها محدوده‌های بزرگی را تحت پایش دارند. استفاده از نما‌های دو بخشی، چند بخشی و یا سوئیچ شدن نما‌ها در طراحی این نوع مانیتور‌ها متداول است.
• بخش کردن بیش از حد صفحه نمایش در تعداد تصاویر کوچکتر باعث بهبود کارایی سالن مانیتورینگ می‌‌شود. اما در مقابل از تمرکز اپراتور برای تحلیل اتفاقات می‌‌کاهد. هر اندازه تعداد تصاویر مانیتورینگ بیشتر باشد، احتمال خطای اپراتور بیشتر است. حداکثر استفاده از چهار بخش در هر مانیتور توصیه می‌‌شود.